Günlük hayatımızda çok önemli bir araç olarak kullandığımız buzdolabı bize dışarıdan basit gibi görünse de kendi içinde önemli ve güçlü enerji isteyen bir sisteme sahiptir. Bu yüzden buzdolabı genellikle elektrik sarfiyatı konusunda diğer cihazlardan fazla tüketim yapar. Son dönemde A sınıfı olarak üretilen buzdolapları enerji tasarrufu üzerine kurulsa da yine de yapılan iş itibariyle diğer beyaz eşya veya elektrikli eşyalarla kıyas yapılması pek olumlu sonuç vermez. Bunun sebebine bakacak olursak temel bilgilerden de biraz bahsetmemiz gerekir.
Öncelikle söyleyeceğimiz şey genel olarak sıcak veya soğuk diye bir bilimsel kavramın olmadığıdır. Bilimsel olarak sadece ısı seviyesi vardır ve bu seviyenin yüksek veya alçak olması maddeleri olumlu veya olumsuz olarak etkiler. Bununla birlikte çevredeki yüksek ısının etkisiyle kendi ısı seviyesi de artan ve bu seviyenin maddenin kimyasal yapısına zarar verdiği bilinen bir durumda o maddeyi soğutma olarak bildiğimiz işlem aslında o maddedeki fazla ısının çekilmesi ve bu sayede maddedeki ısı seviyesinin azaltılmasıdır.
Temelde bu işlemin yapılması için gerekli ortamı sağlayan soğutucuların bu çalışması haliyle yüksek enerji ihtiyacı duyar. Bir maddeden ısının çekilebilmesi için o maddeye soğuk bir hava çevresi uygulamak veya yanına daha soğuk bir nesne yaklaştırmak gerekir. Temel prensip olarak ısının sıcaktan soğuğa doğru akmasını da düşünerek bu işlemin tersi olarak soğuk havanın sıcak madde üzerine gitmesi ekstra bir enerji gerektirir. Bu yüzden eski sistemlerde buz kalıpları ve buz depoları kullanılmıştır. Buzlar kendi üzerindeki az seviyedeki ısıyı dışarıya vererek kendine doğru yüksek ısı seviyesini çeker ve bu yüzden erirler. Günümüz buzdolaplarının maddelerden ısı çekme yöntemi olarak da buharlaşma etkisini verebiliriz. Nasıl ki buzlar kendileri eriyerek dışarıya soğuk verirlerse buharlaşma etkisi de gerçekleşebilmek için madde üzerindeki fazla ısıya ihtiyaç duyar.
Buzdolaplarının temel soğutma prensibinde buharlaşan madde su değil, sıvı ve gaz hallerinden birbirlerine dönüşebilen özel bir maddedir. Buna göre bu özel maddenin buharlaştırıcı (evaporatör), kompresör, yoğunlaştırıcı (kondenser) isimlerine sahip üç farklı sistem arasında dolaşması ile birlikte soğutma işlemi yapılır. Kompresörler bu maddenin sistem içinde dolaştırılmasını sağlayan bir pompa görünümündedir. Bu amaçla elektrik enerjisi bu bölüm tarafından kullanılır. Buharlaştırıcı olarak görev yapan boruya gelen sıvının burada genişlemesi, buharlaşması ve bu sayede ısıyı alarak soğutma yapabilmesi sağlanır. Fazla ısıyı alarak soğutma görevi yapan ve gaz haline gelmiş olan madde buradan kompresöre giderek sıkıştırılır ve son olarak cihazın dışında kalan kondenser bölümünde yoğunlaştırılır. Burada sıvı haline gelen ve yeniden soğuyan sıvı tekrar buharlaştırıcıya gider ve soğutma yapar. Bu yüzden buzdolaplarının özellikle arka kısımlarında daime sıcak olan bir bölge bulunur. Bununla beraber buzdolabını açtığımız anda gözümüzle de görebileceğimiz gaz hareketi bu işlemlerin yapılmasını sağlayan maddedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder